Dziś w kościołach w Wólce Ratajskiej i Janowie Podlaskim odprawiono msze święte za śp. Józefa Kłysia ps. “Rejonowy” oraz Stefana Wojciechowskiego ps. Mordka. Główne uroczystości pogrzebowe odbędą się w poniedziałek, 20 marca.
Główne uroczystości rozpoczną się o godzinie 9:40 prelekcją dotyczącą działalności Józefa Kłysia i podziemia antykomunistycznego na terenie Wólki Ratajskiej. Następnie zostanie odprawiona msza św. w kościele pw. Wniebowstąpienia Pańskiego w Wólce Ratajskiej. Po mszy św. trumna ze szczątkami śp. Józefa Kłysia zostanie wyprowadzona przed kościół. Po czym nastąpi uroczyste odsłonięcie tablicy z pełnym ceremoniałem wojskowym, upamiętniającej Józefa Kłysia oraz mieszkańców Wólki Ratajskiej zaangażowanych w działalność podziemia antykomunistycznego.
Na godzinę 12:00 zaplanowano wyjazd kolumny pogrzebowej do kościoła pw. Św. Jana Chrzciciela w Janowie Lubelskim. Msza św. pogrzebowa w intencji śp. Józefa Kłysia i Stefana Wojciechowskiego z ceremoniałem wojskowym rozpocznie się o godzinie 13:00. Po nabożeństwie kondukt pogrzebowy przemaszeruje na cmentarz parafialny w Janowie Lubelskim, gdzie odbędą się uroczystości pogrzebowe z asystą wojskową.
Józef Kłyś „Rejonowy”, „Woźniak”, syn Józefa i Katarzyny z domu Kuźnicka. Urodził się 30 listopada 1914 r. w Wólce Ratajskiej, w powiecie Janów Lubelski. Odbył służbę wojskową w Korpusie Ochrony Pogranicza. Brał udział w wojnie 1939 r., w składzie 24. Pułku Ułanów z Kraśnika. Został odznaczony Krzyżem Walecznych. W styczniu 1945 r. wstąpił do MO. Służył na posterunku w Kawęczynie, skąd zdezerterował w połowie roku. Po dezercji dołączył do struktur Komendy Powiatu NSZ-NZW Kraśnik. Był członkiem oddziału rtm. Tadeusza Lachowskiego „Nałęcza”. Później związał się ze zgrupowaniem partyzanckim WiN mjr. Hieronima Dekutowskiego „Zapory”, pełniąc funkcję komendanta placówki w Wólce Ratajskiej. Ujawnił się 10 kwietnia 1947 r. przed PUBP w Kraśniku. Na przełomie wiosny i lata 1947 r., z obawy przed aresztowaniem, powrócił do działalności konspiracyjnej, stając na czele oddziału. W sierpniu 1948 r. wyjechał pod fałszywym nazwiskiem na Górny Śląsk. Tam pracował w kopalni oraz prawdopodobnie prowadził działalność sabotażową. Późną jesienią 1949 r. powrócił na Lubelszczyznę i dołączył do oddziału Adama Kusza „Adama”, operującego w Lasach Janowskich. Po likwidacji grupy w drugiej połowie sierpnia 1950 r., zorganizował oddział partyzancki. Zginął wraz ze swoim podkomendnym Stefanem Wojciechowskim „Mordką” w nocy z 12 na 13 listopada 1952 r. w Piłatce, w powiecie kraśnickim, w zasadzce UB-MO.
Szczątki Józefa Kłysia odnaleziono w listopadzie 2021 r. podczas prac prowadzonych przez IPN na Cmentarzu Rzymskokatolickim przy ul. Unickiej w Lublinie. Informację o jego identyfikacji podano 8 marca 2023 r.
Stefan Wojciechowski „Mordka”, „Gałązka”, syn Antoniego i Anastazji z domu Kokoszka. Urodził się 9 lutego 1926 r. w Janowie Lubelskim. Po wkroczeniu Sowietów na Lubelszczyznę w bliżej nieznanym okresie wstąpił do oddziału Zygmunta Kacprzaka „Błyska”, działającego w ramach Komendy Powiatu NOW-NZW Janów Lubelski. W dniu 25 września 1946 r. został aresztowany przez UB. Wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Lublinie z 27 maja 1947 r. został skazany na karę 5 lat więzienia za przynależność do oddziału „Błyska” i nielegalne posiadanie broni. Na podstawie amnestii kara została darowana w całości. W 1950 r. nawiązał współpracę z oddziałem Adama Kusza „Adama”. Po likwidacji tej grupy kontynuował współpracę z oddziałem Józefa Kłysia „Rejonowego”, do którego dołączył w 1951 r. Zginął razem ze swoim dowódcą w nocy z 12 na 13 listopada 1952 r. w Piłatce, w powiecie kraśnickim, w zasadzce UB-MO.
Ciała Kłysia i Wojciechowskiego były okazywane do rozpoznania ludności w Rataju Ordynackim, Wólce Ratajskiej i Janowie Lubelskim. Następnie zostały przewiezione do siedziby PUBP w Kraśniku. Z kolei 15 listopada 1952 r. zwłoki obydwu partyzantów przetransportowano do więzienia na Zamku w Lublinie, gdzie zostały przeprowadzone ich oględziny. Następnie zostały potajemnie pogrzebane.
Szczątki Stefana Wojciechowskiego zostały odnalezione w czerwcu 2019 r. w czasie prac ekshumacyjnych prowadzonych przez IPN na Cmentarzu Rzymskokatolickim przy ul. Unickiej w Lublinie. Informację o jego identyfikacji podano 12 sierpnia 2021 r.
Oprac.: dr Artur Piekarz, Oddziałowe Biuro Poszukiwań i Identyfikacji IPN w Lublinie.
źródło: IPN Oddział Lublin
